Częstochowa 'wczoraj i dziś'

Strona poświęcona historii i faktach o Częstochowie, znajdują sie na niej filmy oraz ciekawa galeria zdjęć z przebiegu II wojny światowej i nie tylko.

Pozostałości po II wojnie światowej

Nowa Synagoga w Częstochowie (ul. Wilsona 16)

 

 

 

 

Dom Księcia

Duży modernistyczny budynek przy alei Wolności 44 w Częstochowie. Wzniesiony został wg projektu Adama Paprockiego na życzenie księcia Michała Romanowa w latach 1912–1913 jako największy wówczas gmach mieszkalny w mieście. Wedle pierwotnych założeń miał mieć charakter pałacowy, lecz I wojna światowa, a następnie rewolucje w Rosji uniemożliwiły realizację planów. Do obniżenia wartości budynku przyczyniła się likwidacja dwóch narożnych kopuł podczas jednego z remontów. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości budynek oddano w ręce wojska i wykorzystywany był jako dom dla rodzin żołnierzy. Jeszcze po II wojnie światowej mieściło się tam kasyno wojskowe. Urodził się w nim Piotr Skrzynecki, mieszkał Stanisław Maczek. Aktualnie w Domu Księcia swoją siedzibę ma kilka sklepów oraz różne instytucje: m.in. poradnia stowarzyszenia Monar i Społeczna Szkoła Baletowa.

Filharmonia Częstochowska
 

Mieści się w monumentalnym budynku przy ulicy T.W. Wilsona 16 wzniesionym w latach 1955–1965 na fundamentach Nowej Synagogi zniszczonej 25 grudnia 1939. Filharmonia dysponuje dwiema salami. Większa z nich (895 miejsc) uznawana jest za jedną z sal o najlepszej akustyce w Polsce. Druga sala jest salą kameralną, ze stu siedemdziesięcioma miejscami. Gmach Filharmonii jest miejscem regularnych koncertów orkiestry symfonicznej. Sam budynek jest młodszy, niż historia takich koncertów, bowiem pierwszy koncert symfoniczny miał miejsce w teatrze miejskim w marcu roku 1945. Filharmonia Częstochowska, poza koncertami symfonicznymi, jest współorganizatorem (i współwykonawcą) przedstawień operowych, operetkowych i baletowych. Do imprez cyklicznych organizowanych przez Filharmonię należy Międzynarodowy Festiwal Wiolinistyczny im. Bronisława Hubermana (od 1997) oraz Festiwal Jazzu Tradycyjnego „Hot Jazz Spring” (od 2002). Włącza się ponadto w organizację Nocy kulturalnej oraz Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”.

Ratusz
 

Południowa część pl. Biegańskiego Został zbudowany w latach 1828-1836 razem z odwachem i aresztem. Kilkakrotnie przebudowywany. W 1856 roku dobudowano żelazny balkon. Po II wojnie światowej był siedzibą Miejskiej Rady Narodowej. Od 1959 został przejęty przez muzeum. 16 maja 2006 budynek został otwarty po dwuletnim remoncie. Zostały zainstalowane: klimatyzacja, instalacje alarmowe, oświetlenie ekspozycji reflektorami bezcieniowymi. Wyremontowane wnętrza i widok z platformy na wieży można podziwiać w godz. 11-17.

 

 

Stary Rynek

W minionych stuleciach pełnił rolę rynku miejskiego, centrum Starej Częstochowy. W XV –XVI wieku znajdował się na nim renesansowy ratusz spalony w 1812 roku. W czasie II wojny światowej mieściło się tu getto. Zachodnia część rynku została całkowicie zniszczona przez Niemców. W 1981 roku postawiono w tym miejscu pawilon handlowy „Puchatek”. Do dziś zachowała się tylko układ północnej pierzei rynku z zabytkowymi kamienicami.

 

 

 

 

Cmentarz żydowski 

Położony jest przy ulicy Złotej w dzielnicy Zawodzie na terenie Huty Częstochowa. Jest jednym z największych kirkutów w Polsce. Zajmuje powierzchnię około 8,5 ha i obecnie niemal w całości porośnięty jest lasem. Znajduje się na nim około 4–5 tysięcy macew, zarówno z polskimi, jak i hebrajskimi inskrypcjami, w większości oplecionych bluszczem. Część z nich została przemieszczona, złamana lub przewrócona. Do zniszczenia przyczyniły się również chemiczne odpady z pobliskiej huty. Został założony przez gminę żydowską pod koniec XVIII wieku (wcześniej częstochowscy Żydzi chowani byli w pobliskim Janowie), prawdopodobnie w 1799, choć niektóre źródła mówią o 1780. W 1907 przebudowany i ogrodzony. Do 1939 oraz w latach 1945–1950 znajdował się pod opieką gminy żydowskiej. W 1943, podczas likwidacji „małego getta”, na cmentarz przywożono Żydów, którzy byli natychmiast rozstrzeliwani i grzebani w zbiorowej mogile. Ostatniego oficjalnego pochówku dokonano na cmentarzu w 1970, lecz potajemne pogrzeby odbywały się jeszcze przez trzy lata. W 1984 odbudowano bramę i ogrodzono teren, a w 1988 dokonano inwentaryzacji Do ciekawszych nagrobków należy tumba z 1937, w której pochowano nadrabina Nachuma Asza. Na czterech rogach jej wieka wyrzeźbione są orły, mogące być symbolicznymi strażnikami spokoju duszy. Prawdopodobnie jest to także nawiązanie do cytatu „Szybsi od orłów, potężniejsi od lwów” z II Księgi Samuela, mającego charakteryzować zmarłego. Warty uwagi jest ohel cadyka Izaaka Mayera Justmana z 1919. Czasy holokaustu upamiętniają: grób zbiorowy wojenny Żydów zamordowanych 4 stycznia 1943 roku z pomnikiem grób zbiorowy wojenny członków Żydowskiej Organizacji Bojowej poległych 20 sierpnia 1943 roku z pomnikiem grób zbiorowy wojenny 6 żydowskich partyzantów poległych w walce o wolność 19 marca 1943 roku zbiorowa mogiła wojenna bojowników żydowskich poległych w akcji na Ost-Bahn 22 kwietnia 1943 roku grób Leona i Jana Goldmanów (pochówek rodzinny) poległych w czasie II wojny światowej zbiorowa mogiła wojenna poległych w dniu 26 lipca 1943 roku członków Żydowskiej Organizacji Bojowej w bunkrze na terenie getta częstochowskiego zbiorowa mogiła wojenna rodzin Libermanów, Ofmanów i Słowików poległych w czasie II wojny światowej 

 
Dom Frankego
 

Al. NMP 14. Eklektyczna kamienica, wzorowana na architekturze wielkomiejskiej Berlina i Wiednia. W 1895 posesja przy al. NMP 14 została wykupiona przez Adolfa Frankego- dyrektora przędzalni i fabryki włókienniczej „Brass i synowie” W jej miejscu wybudowano obecną kamienicę. W latach międzywojennych mieścił się tu Hotel Victoria. Po II wojnie światowej miało tu swoją siedzibę Liceum Technik Społecznych. Obecnie budynek pełni funkcje mieszkalne oraz usługowo-handlowe.

 

 

 

 

 

 

 

Częstochowa w czasie II wojny światowej

Częstochowa w czasie II wojny światowej

Wojska hitlerowskie zajęły Częstochowę 3 września 1939 roku. Dzień później w masakrze przeprowadzonej przez Wehrmacht straciło życie ponad 200 mieszkańców.
Nieopodal miasta w Mokrej (powiat kłobucki) 1-3 września doszło do jednej z największych bitew kampanii wrześniowej. Na polach wsi Mokra Wołyńska Brygada Kawalerii dowodzona przez pułkownika Juliana Filipowicza zniszczyła ponad 100 czołgów i pojazdów mechanicznych nieprzyjaciela. W tej jednej z najchlubniejszych dla Polaków bitew kampanii wrześniowej zginęło, zostało rannych lub zaginęło 800 niemieckich żołnierzy. Życie straciło tam także 200 polskich żołnierzy, 300 zostało rannych.
Ogromny dramat spotkał częstochowskich Żydów - zagłada "dużego getta" rozpoczęta 21 września 1942 roku i kosztowała życie blisko 30 tys. ludzi. Po Powstaniu Warszawskim Częstochowa stała się faktyczną stolicą Polski podziemnej. Znajdowała się tu Komenda Główna AK wraz z jej dowódcą gen. Leopoldem Okulickim - Niedźwiadkiem. Tu także funkcjonował największy uniwersytet "podziemny" stworzony przez kadrę naukową Uniwersytetu Warszawskiego, Poznańskiego, SGH, SGGW, Akademii Medycznej w Warszawie oraz Wilnie.
16 stycznia 1945 roku Częstochowa została zajęta przez wojska radzieckie.

getto w Częstochowie

 I-sza Aleja NMP

wzniesiona na podwójnej działce przed 1849, należał do rodziny Wolbergów. Na przełomie XIX i XX w. siedziba drukarni i hotel żydowski, w dwudziestoleciu międzywojennym mieścił się w nim teatr letni („ogródek Wolbergów”), w którym wystawiano sztuki, wygłaszano odczyty, odbywały się występy kabaretów i operetek oraz festyny. Po II wojnie światowej kino „Tęcza”. Obecnie po przebudowach ulokowano w nim domy handlowe. 13 (narożnik ul. Piłsudskiego) – wybudowany około 1878. Na przełomie XIX i XX w. na piętrze znajdowało się Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”, a na parterze cukiernia Rudzkiego. W 1905 w budynku siedzibę miał Komitet Rewolucyjny, w dwudziestoleciu międzywojennym – mało przyzwoity klub bilardowy, w Polsce Ludowej – wykwintna restauracja Bristol, a od 1996 – częstochowska redakcja Gazety Wyborczej. Niegdyś eklektyczny, obecnie pozbawiony cech stylowych. 14 (narożnik ul. Wilsona) – Dom Adolfa Frankego, pochodzącego z Wielkopolski ewangelika, właściciela przędzalni i fabryki włókienniczej. Wybudowany w latach 1901–1903. W dwudziestoleciu międzywojennym siedziba hotelu „Victoria”. Podczas II wojny światowej leżał na skraju „dużego getta”, co spowodowało, że ulokowano w nim żydowskie warsztaty rzemieślnicze i stał się punktem przerzutowym dla uciekających z getta. Po jego likwidacji w domu Frankego mieścił się niemiecki szpital i hotel wojskowy, a po wojnie – Liceum Technik Plastycznych i jego internat. Eklektyczny z przewagą cech neorenesansowych. W czasie II wojny światowej I aleja znajdowała się w granicach „dużego getta”.

 

JASNA GÓRA

JASNA GÓRA -

klasztor oo. Paulinów w Częstochowie, sanktuarium narodowe, zespół zabytkowy o wspaniałej tradycji i historii, gdzie kult religijny, spuścizna duchowa i artystyczna tworzą niepowtarzalny klimat. Klasztor ufundował w 1382 roku ks. Władysław Opolczyk, który ofiarował mu również Obraz Matki Boskiej (Czarnej Madonny). Po wygnaniu ks. Władysława potwierdził i rozszerzył nadania fundatora Władysław Jagiełło (1393). W 1430 roku klasztor został złupiony, a obraz Matki Boskiej został sprofanowany. Odrestaurowano go z polecenia Władysława Jagiełły. W związku z napadami, z inicjatywy starosty krzepickiego i olsztyńskiego - Mikołaja Wolskiego i na polecenie Zygmunta II Wazy rozpoczęto prace fortyfikacyjne (1620-1648). W ich wyniku powstała twierdza bastionowa, która w 1655 roku wytrzymała trzytygodniowe oblężenie wojsk szwedzkich. Po wielkim pożarze 1 1690 roku nastąpiła przebudowa zespołu w stylu barokowym. Twierdza jasnogórska rozbudowywana i wzmacniana wytrzymała oblężenie wojsk szwedzkich w czasie wojny północnej, a także wojsk austriackich w 1809 roku. W 1813 roku na rozkaz cara Aleksandra I zniwelowano i zasypano obwałowania ziemne i fosy.
W 1844 r. mury oblicowano cegłą, a po pożarze wieży w 1900 r. odbudowano je wg projektów architektów Stefana Szylkera i Józefa Dziekońskiego. Jasna Góra jest jednym z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w świecie - obok Benares, Mekki, Lourdes i Rzymu. Czterokrotnie odwiedzał ją papież Jan Paweł II (1979, 1983, 1987, 1991). W okresie porozbiorowym, a także podczas obu wojen światowych rosło znaczenie kultu Matki Boskiej Częstochowskiej, wspomagane przez literaturę narodową. Jasna Góra okazała się integrującym naród centrum życia religijnego i duchownego Polski. Obecnie zespół architektoniczny wraz z ogrodami zajmuje przestrzeń około 5 ha. Posadowiony na wzgórzu i uwieńczony smukła wieżą (106,3 m), która góruje na miastem i okolicą.
Jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Polsce jest klasztor Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Położony na szczycie wapiennego wzgórza zespół zabudowań klasztornych przyciąga rokrocznie ponad 4 mln ludzi, którzy szukają tu przeżyć duchowych, ale i turystycznych atrakcji. Uważana za duchową stolicę Polski Jasna Góra odegrała w swoich dziejach szczególną rolę narodowego sanktuarium, w którym w najgorszych czasach można było znaleźć duchową pociechę. Jednocześnie klasztor jasnogórski zgromadził w ciągu wieków wspaniałe zbiory dzieł sztuki i historycznych pamiątek, stając się już z tego powodu miejscem godnym odwiedzin. Kaplica Cudownego Obrazu była rozbudowywana wraz ze zwiększaniem się ruchu pielgrzymkowego. Jej najstarszą część stanowi obecne prezbiterium. Była to pierwotna kaplica gotycka, zbudowana za czasów króla Władysława Jagiełły. Znajduje się tutaj barokowy hebanowy ołtarz ze srebrną dekoracją rzeźbiarską (1650 r.). Srebrna zasłona, która zakrywa Cudowny Wizerunek, pochodzi z 1673 roku. Wspaniała, wykonana w Gdańsku barokowa krata oddziela prezbiterium od nawy. Ściany pokrywają wota o różnej wartości artystycznej bądź emocjonalnej. Na Jasną Górę przybywa rocznie ok. 3-4 mln pielgrzymów, także z zagranicy.

 

 

 

II wojna światowa 

W pierwszych dniach wojny w polskiej prasie pojawiły sie doniesienia jakoby Luftwaffe dokonało nalotu na klasztor. Informacje te okazały się jednak nieprawdziwe. W czasie II wojny światowej część pomieszczeń twierdzy były okupowane przez hitlerowskie wojska (od 3 września 1939roku do16 stycznia 1945), a sami zakonnicy byli kontrolowani. Ograniczono między innymi zbiorowe pielgrzymki. Samą ikonę w ołtarzu głównym zastąpiono kopią, a oryginał ukrywano na terenie klasztoru, między innymi był przymocowany pod blatem jednego z dwu stołów w Bibliotece Klasztornej. Jasna Góra w tym czasie stała się schronieniem dla partyzantów, a także Żydów.

CZĘSTOCHOWA - informacje ogólne

Województwo : śląskie

Założono XI wiek
Prawa miejskie przed 1377
Prezydent Krzysztof Matyjaszczyk
Powierzchnia 160 km²
Ludność (2009)
• liczba 239 319[2]
• gęstość 239 319[2]
• aglomeracja 393 tys.[3](2002)

Strefa numeracyjna
+48 34
Kod pocztowy 42-200 do 42-229,
42-263, 42-271, 42-280, 42-294
Tablice rejestracyjne SC

Częstochowa leży na pograniczu dwóch regionów geograficznych: Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, zwanej też Jurą Krakowsko-Częstochowską. Przełom rzeki Warty pod Częstochową dzieli Jurę na dwie części, różne pod względem krajobrazowym.



Wyświetl większą mapę

   <---KLIK